Etik İlkeler & Yayın Politikası

Derginin editöryal ve yayın süreçleri; Uluslararası Tıp Dergisi Editörleri Komitesi (ICMJE), Dünya Tıp Editörleri Birliği (WAME), Bilim Editörleri Konseyi (CSE), Yayın Etiği Komitesi (COPE), Avrupa Bilim Editörleri Derneği (EASE) ve Ulusal Bilgi Standartları Organizasyonu (NISO) rehberlerine uygun olarak şekillendirilmiştir. Dergi, Akademik Yayıncılıkta Şeffaflık ve En İyi Uygulama İlkeleri’ne (doaj.org/bestpractice) tam uyum içindedir.

Deneysel, klinik ve ilaç çalışmalarında, uluslararası anlaşmalara göre (Dünya Tıp Birliği Helsinki Bildirgesi, “İnsan Denekleri İçeren Tıbbi Araştırmalar için Etik İlkeler”, Ekim 2013’te güncellenmiştir, www.wma.net) Etik Kurul onayı gereklidir. Gerekli görüldüğü durumlarda, yazarlar etik kurul raporunu ya da eşdeğer resmi bir belgeyi sunmakla yükümlüdür.

İnsanlar üzerinde yapılan deneysel araştırmaları içeren makalelerde, prosedürlerin ayrıntılı bir şekilde açıklanmasının ardından hastalardan ve gönüllülerden yazılı bilgilendirilmiş onam alındığına dair bir ifade yer almalıdır. Yayının “Gereç ve Yöntem” bölümünde, hasta onamına, etik kurulun ismine ve etik kurul onay numarasına yer verilmelidir. Hasta mahremiyetinin titizlikle korunması yazarların sorumluluğundadır. Hastaların kimliğini açığa çıkarabilecek fotoğraflar için hastadan veya yasal temsilcisinden alınmış imzalı izin belgeleri gereklidir.

Aegean Journal of Natural Sciences, omurgalılar veya düzenleyici kapsamda olan omurgasız hayvanlar üzerinde yapılan deneysel araştırmaların ilgili kurumsal, ulusal ve/veya uluslararası kılavuzlara uygun şekilde yürütülmesini zorunlu kılar. Dergi, Basel Bildirgesi (baseldeclaration.org) ilkeleri ile Uluslararası Laboratuvar Hayvanları Bilimi Konseyi (ICLAS) tarafından yayımlanan kılavuzları (iclas.org) desteklemektedir. Yazarların, bu kılavuzlara uygun hareket ettiklerini açık bir şekilde belirtmeleri tavsiye edilir.

Aegean Journal of Natural Sciences, yazarların Nesli Tehlike Altındaki Türlerle İlgili Araştırmalar İçin IUCN Politika Bildirisi’ne ve Nesli Tehlike Altındaki Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Ticaretine İlişkin Sözleşme’ye (CITES) uymalarını önermektedir.

Tüm gönderimler, benzerlik tespit yazılımı (iThenticate by CrossCheck) ile taranmaktadır.

İntihal, atıf manipülasyonu, veri uydurma/saptırma gibi iddia edilen veya şüphelenilen araştırma suistimallerinde, Editörler Kurulu COPE yönergelerini izleyerek gerekli işlemleri yürütür.

Yazar olarak listelenen her birey, Uluslararası Tıp Dergisi Editörleri Komitesi (ICMJE - www.icmje.org) tarafından önerilen yazarlık kriterlerini karşılamalıdır.

Aegean Journal of Natural Sciences, yazar haklarının korunması ve hayalet veya fahri yazarlığın önlenmesi amacıyla, sorumlu yazardan ilk gönderim sürecinde imzalı ve taranmış bir Yazar Katkı Formu (derginin web sayfasından indirilebilir) sunmasını talep eder.

Editörler Kurulu, itiraz ve şikâyet durumlarını COPE yönergeleri çerçevesinde değerlendirir. Bu gibi durumlarda, yazarların doğrudan editöryal ofis ile iletişime geçmeleri gerekmektedir. Gerekli görülürse, kurum içi çözülemeyen durumlar için bir ombudsman atanabilir. Tüm itiraz ve şikâyetlerin değerlendirilmesinde son karar yetkisi Baş Editöre aittir.

Aegean Journal of Natural Sciences’a bir makale gönderen yazarlar, makalenin telif hakkını Ege Üniversitesi Fen Fakültesi’ne devretmeyi kabul ederler. Yayınlanmayan çalışmalar için telif hakkı yazarlara geri verilir. Her gönderimle birlikte bir Telif Hakkı Devir Formu’nun (derginin web sayfasından indirilebilir) sunulması zorunludur.

Yayın Etiği ve Suistimal Bildirimi

Aegean Journal of Natural Sciences, yayın etiği konusundaki en yüksek standartları korumayı taahhüt eder ve Yayın Etiği Komitesi (COPE), Açık Erişim Dergileri Dizini (DOAJ) ve Açık Erişim Akademik Yayıncılar Derneği (OASPA) tarafından yayımlanan Şeffaflık İlkeleri ve Akademik Yayıncılıkta En İyi Uygulamalar’a uygun hareket eder.

Yayın sürecinde yer alan tüm tarafların (editörler, hakemler, yazarlar ve yayınevi) aşağıdaki etik ilkelere uymaları beklenmektedir:

• Tüm gönderimler orijinal, yayımlanmamış (konferans bildirilerindeki tam metinler dâhil) olmalı ve başka bir yayın organında aynı anda değerlendirilmekte olmamalıdır.

• Her makale, tek-kör hakemlik sistemi kapsamında bir editör ve hakem(ler) tarafından değerlendirilir.

• İntihal, kopyalama, sahte/yalan yazar bildirimi, yazarlığın reddi, veri uydurma, “salami” yayını (aynı veriyi küçük parçalara bölerek çoklu yayına dönüştürme), telif hakkı ihlali ve çıkar çatışmasının saklanması gibi durumlar etik dışı davranışlardır.

Araştırma Etiği

Dergi, araştırma etiği açısından en yüksek standartlara bağlıdır ve aşağıdaki uluslararası etik ilkelere uygun hareket eder. Makalenin etik kurallara uygunluğu yazarların sorumluluğundadır.

• Araştırma tasarımı, gözden geçirilmesi ve yürütülmesi süreçlerinde dürüstlük, kalite ve şeffaflık ilkeleri korunmalıdır.

• Araştırma ekibi ve katılımcılar, araştırmanın amacı, yöntemi, potansiyel kullanımları, gereklilikleri ve olası riskleri hakkında tam olarak bilgilendirilmelidir.

• Katılımcılar tarafından sağlanan bilgilerin gizliliği korunmalı, araştırma katılımcıların özerkliğini ve onurunu koruyacak şekilde tasarlanmalıdır.

• Araştırmaya katılım gönüllü olmalı, hiçbir şekilde zorlayıcı unsur içermemelidir.

• Katılımcıların zarar görmemesi sağlanmalı, araştırma bu doğrultuda planlanmalıdır.

• Araştırmanın bağımsızlığı açık olmalı, çıkar çatışmaları beyan edilmelidir.

• İnsanlarla yapılan deneysel çalışmalarda, katılımcıların yazılı onamı alınmalıdır. Çocuklar veya vasisi olan bireylerde, yasal temsilcinin izni alınmalıdır.

• Bir kurum ya da kuruluş içinde yapılacak çalışmalar için ilgili kurumdan onay alınmalıdır.

• İnsanlarla yapılan çalışmalarda, makalenin yöntem bölümünde etik kurul onayı ve bilgilendirilmiş onamın alındığı belirtilmelidir.

İnsan ve Hayvan Deneklerin Kullanımı, Etik Kurul Onayı ve Bilgilendirilmiş Onam

Yazar Sorumlulukları

• Makalenin bilimsel ve etik standartlara uygunluğundan yazar(lar) sorumludur.

• Gönderilen çalışma orijinal olmalı, daha önce yayımlanmamış veya başka bir yerde yayımlanmak üzere değerlendirilmemelidir.

• Telif hakkı yasalarına ve ilgili sözleşmelere uyulmalıdır. Telif hakkı içeren materyaller (tablo, şekil, uzun alıntı vb.) uygun izin ve kaynak belirtimiyle kullanılmalıdır.

• Başka yazarların ya da kaynakların çalışmaları uygun şekilde atıf verilerek belirtilmelidir.

Yayımlanmak üzere gönderilen her makalenin tüm yazarları, bilimsel katkı sağlamış olmalıdır. Bir araştırma makalesinin yazarı:

• çalışmanın kavramsallaştırılması ve tasarımı,

• verilerin toplanması,

• verilerin analizi,

• makalenin yazımı,

• eleştirel gözle incelenmesi,

• çalışmanın yürütülmesi ve/veya revizyonu

gibi aşamalarda anlamlı katkı sağlamalıdır. Yalnızca veri toplama, finansman sağlama veya araştırma grubunu denetleme gibi roller yazarlık için yeterli değildir.

Yazar sıralaması ortak kararla belirlenmeli ve Telif Hakkı Sözleşme Formu’nda belirtilmelidir. Yazarlık kriterlerini karşılamayan ancak katkı sağlayan bireyler, teşekkür bölümünde yer almalıdır. Örneğin: teknik destek, yazım yardımı, genel destek, maddi destek vb.

Tüm yazarlar, araştırmanın sonuçlarını veya bilimsel yargıyı etkileyebilecek her türlü mali ilişki, çıkar çatışması ve rekabetçi menfaatleri açıklamakla yükümlüdür.

Yayımlanmış bir makalede ciddi bir hata veya yanlışlık fark eden yazar, editörle derhal iletişime geçmeli ve düzeltme veya geri çekme işlemini başlatmalıdır.

Editör ve Hakem Sorumlulukları

• Baş Editör, makaleleri yazarların etnik kökeni, cinsiyeti, cinsel yönelimi, vatandaşlığı, dini inancı veya siyasi görüşünden bağımsız olarak bilimsel içeriğine göre değerlendirir.

• Editörler gönderilen makaleleri adil bir şekilde, tek-kör hakemlik sistemiyle değerlendirir ve yayın öncesinde tüm bilgilerin gizliliğini sağlar.

• Baş Editör, derginin içeriğinden ve genel kalitesinden sorumludur; gerekirse düzeltme yayımlar.

• Yazarlar, editörler ve hakemler arasında çıkar çatışmasına izin verilmez.

• Hakem atama ve yayına kabul kararı yalnızca Baş Editör'ün yetkisindedir.

• Hakemler, konuya ilişkin çıkar çatışmaları olmadığını beyan etmeli, değerlendirmeleri nesnel olmalıdır.

• Hakemler, tüm gönderim bilgilerini gizli tutmalı ve intihal ya da telif hakkı ihlali fark ederlerse editörü bilgilendirmelidir.

• Kendini yetkin hissetmeyen veya zamanında değerlendirme yapamayacak olan hakemler, editörü bilgilendirerek süreci reddetmelidir.

• Editör, hakemlere gönderilen makalelerin gizli bilgi olduğunu hatırlatır ve hakemlerin bu bilgileri başkalarıyla paylaşması yasaktır.

• Hakemlerin kimlik bilgileri gizli tutulur. Gerekli durumlarda, bir hakemin değerlendirmesi başka bir hakemle paylaşılabilir.

Telif Hakkı

Aegean Journal of Natural Sciences’ta yayımlanan açık erişimli makalelerin telif hakları, Creative Commons Attribution 4.0 International License (CC BY) lisansı altındadır.

Yazarlar, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi’ne makaleyi yayımlama hakkı verir ve kendilerini orijinal yayımlayıcı olarak tanımlar.

Ayrıca, makalenin bütünlüğü korunmak ve yazar(lar), atıf bilgileri ve yayımlayıcı açıkça belirtilmek kaydıyla, üçüncü şahıslar tarafından serbestçe kullanılmasına da izin verirler.